Alergeny

Grzyby pleśniowe

Niektóre gatunki grzybów pleśniowych (z rodzajów Aspergillus spp., Penicilium spp., Alternaria spp. i inne) są patogenne dla ludzi, powodując ostre i przewlekłe inhalacyjne zakażenie dróg oddechowych, a także zakażenia: układu krwionośnego, pokarmowego, płciowego, mięśni szkieletowych, układu nerwowego i moczowego. Występuje w glebie i na długo przechowywanych, rozkładających się substancjach organicznych (zwłaszcza roślinnych). Obficie rozmnaża się w stosach kompostowych i na drewnie, spotykany jest również na zmagazynowanym zbożu i sianie.

Do grupy podwyższonego ryzyka zaliczamy rolników, hodowców, pracowników zakładów magazynujących i przetwarzających surowce roślinne, pracowników tartaków oraz pracowników kompostowni.

Pył rolniczy

Pył z wysuszonego siana, słomy, ziarna zbóż, paszy zawiera liczne alergeny, które mogą być przyczyną chorób układu oddechowego (m. in. astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, “astma zbożowa”). Może zawierać on liczne bakterie mezofilne, termofilne promieniowce oraz pleśnie.

Kurz rolniczy wywołuje alergie u rolników zajmujących się uprawą roli, hodowlą bydła, koni, owiec.

Alergeny białkowe znajdujące się w cząstkach wydalin, pierze ptaków hodowlanych (kury, kaczki, gęsi, indyki, papugi, gołębie)

Jednym z alergenów pochodzących z piór kurzych jest alfa-liwetyna. Osoby uczulone na ten alergen mogą reagować na wdychany pył pierza objawami ze strony układu oddechowego. U osób uczulonych na pióra kurze objawy mogą mieć charakter astmy, alergicznego nieżytu nosa, spojówek, jak również pokrzywki lub obrzęku skóry.

W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się głównie pracownicy farm i wylęgarni, prywatni hodowcy oraz wszyscy pracownicy narażeni na kontakt z tym drobiem.

Alergeny białkowe znajdujące się w naskórku i sierści zwierząt hodowlanych i domowych

U osób narażonych na kontakt z alergenem widoczne są objawy ze strony układu oddechowego (kaszel, duszności, ucisk w klatce piersiowej, płytki oddech), jak i objawy ogólne w postaci gorączki, bólu głowy i mięśni oraz złego samopoczucia. Dolegliwości te są najczęściej klasyfikowane jako przewlekłe zapalenie oskrzeli lub “syndrom toksyczny wywołany pyłem organicznym” (ODTS).

Alergie wywoływane przez naskórek zwierząt hodowlanych występują najczęściej u osób zajmujących się hodowlą tych zwierząt.

Profilaktyka

Działania profilaktyczne zmierzające do ograniczenia powstawania szkodliwych pyłów  powinny obejmować:

1. dosuszanie pasz za pomocą wentylatorów lub suszarni,
2. właściwe przechowywanie surowców roślinnych w odpowiedniej temperaturze i wilgotności,
3. redukcja stężenia pyłów w budynkach gospodarskich i w trakcie prac polowych poprzez doskonalenie systemów wentylacyjnych w budynkach gospodarskich, instalowanie osłon i pochłaniaczy przy maszynach czyszczących i młócących emitujących duże ilości pyłu,
4. stosownie indywidualnych środków ochronnych (maski, półmaski, rękawice ochronne, okulary ochronne, kombinezony).

inż. Grażyna Cholewa, Zakład Biologicznych Szkodliwości Zdrowotnych i Parazytologii